24 x Wijngebieden Sicilië
Wijnparadijs Sicilië: Het grootste eiland in de Middellandse Zee (280 km breed, en 95 km lang) en het grootste wijngebied van Italië.
Het eiland stond ooit bekend om zijn zoete Muscats en Marsala. Nu stelen de droge, elegante Etna wijnen, en de fruitige Noto wijnen de show.
De 65+ inheemse druiven geven wijnstijlen die nergens anders ter wereld te vinden zijn. Kortom, het eiland heeft genoeg om te ontdekken! Daarom dit artikel met ALLES over de 24 wijngebieden Sicilië.
Wijnparadijs Sicilië - een korte intro
Een zonovergoten wijnparadijs, ruige natuur en prachtige stranden. Het is eigenlijk een wijnland op zich, met een divers aanbod aan wijnen.
Van de delicate Nerello Mascalese (die wel wat weg heeft van Pinot noir) tot de zoete, zongedroogde Zibibbo.
Siciliaanse wijnen weerspiegelen 'het terroir' als geen ander, met pareltjes die doen denken aan Bourgondië, midden-Italië en Jerez.
--- Dit is een advertentie, lees verder onder dit blok ---
De 3 belangrijkste wijngebieden
Waar de natuur genereus is, zien wijnmakers (teveel) kansen
SOStain Sicilia
Het eiland is van nature al bijna duurzaam. 74.000 van de +/- 100.000 hectare is biologisch, mede mogelijk gemaakt door de bijna perfecte omstandigheden voor de wijnbouw:
- Het mediterrane klimaat
- Diverse grondsoorten, goed voor diverse druifjes
- De hoogteverschillen - tot 1200m boven zeeniveau!
- En misschien wel het belangrijkste: de wonderbaarlijke menselijke aandacht voor de natuur
Sicilië is zelfs het eerste Italiaanse wijngebied waar wijnmakers op een gezamenlijke manier organische wijn maken, onder het label: SOStain Sicilia. Hierbij wordt er o.a. geproduceerd met oog voor biodiversiteit rondom de wijngaard en ook energieverbruik wordt aan banden gelegd: max 0.7 kwh/per liter wijn.
De dagen van TE sterke blendwijnen, gebruikt om de wijn van het vasteland een beetje structuur te geven, zijn allang voorbij!
Het pad naar destructie
Ironisch genoeg speelden die perfecte omstandigheden een sleutelrol in de ondergang van de Siciliaanse wijn aan het einde van de 20e eeuw.
Siciliaanse wijnbouwers pushten hun wijngaarden, en genereerden steeds meer opbrengsten. Wijnen waren (te) sterk, en werden vooral gebruikt om wat backbone te geven aan de elegantere wijnen van het Italiaanse vasteland.
Toen de Italiaanse regering subsidie aanbood voor het 'opwaarderen' naar wijngaarden met een hogere opbrengst, was de verleiding te groot. Vele duizenden hectares laagproductieve bush-wijnstokken werden snel omgezet in hoogproductieve stokken.
Het resultaat? Goedkope wijnen met een gebrek aan smaak. Gelukkig staan de laatste 20 jaar weer helemaal in het teken van kwaliteit.
Dus, welke wijngebieden zijn er? En wat valt er per gebied te proeven?
Wijngebieden Sicilië uitgelicht
Sicilië is een enorm eiland, met 23 DOC's en één DOCG (de officiële kwaliteitswijnaanduidingen van Italië).
We beginnen met het eiland omvattende Sicilia DOC. Daarna de overige 23 wijngebieden, beginnend met (in mijn ogen) de pareltjes.
24. Sicilië DOC
De Sicilie DOC bestaat sinds 2011, is een vrij 'jonge' kwaliteitsaanduiding en omvat het hele eiland. Dat is groot:
- 3x zo groot als het oppervlakte wijngaard van Nieuw-Zeeland
- Net zoveel hectare wijngaarden als Duitsland
- En net iets meer dan Zuid-Afrika...
Qua druiven kun je bijna alles tegenkomen. De 65+ native druiven, maar ook druiven als Chardonnay, Merlot en Cabernet Sauvignon doen gewoon mee in de DOC.
Als er een druif op het etiket staat, moet er minimaal 85% van die druif in zitten. De wijnmaker heeft, ook als er 1 druivensoort op het etiket staat, dus max 15% vrije hand om te blenden.
Wijngaarden op de hellingen van een actieve vulkaan... Gekkenwerk?
--- Dit is een advertentie, lees verder onder dit blok ---
20. Etna
Een uitbarsting van smaak in je mond ;)
Op zoek naar de elegantie van Pinot Noir, en de kracht van een Barolo? Etna heeft het. De wijnen van Nerello Mascalese zijn opvallend licht van kleur - maar smaakvol en krachtig. Ze zijn elegant en complex, hebben bewaarpotentieel en het zijn perfecte eetwijnen.
Aroma's van zure kers, balsamico, gesuikerde aardbei en kruidige en rokerige tonen, verfrissende zuren en aanwezige tannines. Als ze ouder worden, worden de tannines zachter en ontstaan er meer leerachtige tonen.
En de witte wijnen? Zijn verfrissend & droog. Ze lijken wel een beetje op een mix van Riesling en Chablis. Dat klinkt toch als muziek in de oren? De meeste zijn gemaakt van Carricante. Pittig, verfrissend met citroen en limoen en een kenmerkende minerale ruggengraat. Deze wijnen smeken om te worden gecombineerd met... alles uit de zee!
De Etna zelf staat sinds 2013 op de Unesco Werelderfgoedlijst.
Etna wijnen zijn (nog?) niet zo groots als Barolo, maar de Etna Rosso komt in de buurt... Ik gok dat een DOCG status niet lang meer op zich zal laten wachten!
15 &16. Vittoria en Cerasuolo di Vittoria
De enige DOCG van Sicilië. Cerasuolo di Vittoria betekent kersenbodem - naar de rode kleur van de bodems - van Vittoria. Vernoemd naar de ondernemende en vrouwelijke grafin Vittoria, die al heel vroeg potentie zag in dit stuk land. (We hebben het over +/- het jaar 1600).
Haar man Ludwig III had een aanzienlijke schuld opgebouwd. Vittoria besloot de Koning van Spanje om een lening te vragen, waarmee ze kon investeren in een stad temidden van een, in haar ogen, veelbelovend gebied, wat ze Vittoria noemde. Het gebied bleek enorm vruchtbaar, de landbouw zorgde voor veel werkgelegenheid, en de stad bloeide op tot een internationaal handelscentrum.
Het hart van Vittoria bestaat nu uit de DOCG Cerasuolo di Vittoria. De wijnen zijn blends van Frappato en Nero d'Avola.
De zandgronden zorgen voor elegante, bloemige tonen in de wijn, met een frisse fruitigheid die je niet zou verwachten van zo'n warm klimaat.
Zoek voor enkele van de beste wijnen uit deze regio naar "Classico" op het etiket.
22. Noto
Het heetste gebied van het eiland, vernoemd naar de prachtige barokke stad Noto. Zeker een bezoek waard! Als de wijnen alleen je niet kunnen overtuigen, ga dan voor het verbluffende uiterlijk van deze UNESCO world heritage site.
Met zijn bloedhete dagen, koele, winderige nachten en de minste regenval van het eiland, is Noto perfect voor Nero d'Avola, de meest gevierde rode druif van Sicilië. De druif is hier geboren, rondom de nabijgelegen stad Avola.
De warme wind van de Scirocco en de intense zon zorgen voor een volle, rijpe en soepele stijl Nero d'Avola, frisse en fruitige Frappato wijnen en blends van de twee.
2. Marsala
Fan van Sherry of Madeira? Dan moet je zeker eens een Marsala proberen! Marsala is een Siciliaanse specialiteit, droog, intens en complex. Speciaal omdat het ook zijn eigen cognac maakt om de wijn te versterken.
Je vindt Marsala aan de meest westelijke rand van Sicilië. Naast de bijzondere wijnen heeft de stad een kustlijn van 14 km, met een paar fenomenale stranden! Het gebied Marsala omvat ongeveer 241 km².
Marsala druiven
- Inzolia - geeft een nootachtig aroma en body aan de blend
- Catarratto - kruidig en nootachtig
- Grillo - oxideert gemakkelijk, en geeft een prachtige amberkleur. Grillo heeft ook een hoge zuurgraad, waardoor Marsala-wijnen fris blijven
Wijnmaken: hoe Marsala wordt gemaakt
Marsala begint bij een witte wijn, die vervolgens wordt versterkt door cognac toe te voegen, en deze een paar jaar in eikenhouten vaten te laten rijpen. De kleur verandert van lichtgeel naar amberkleurig, en de smaak van fruitig naar nootachtig.
Marsala smaakprofiel
Wijnmakers kunnen Mosto Cotto (gekookt druivensap) toevoegen, voor extra kleur. Dit geeft ook wat karamelaroma. Om de zoetheid te bepalen, voegen wijnmakers Mistella toe. Een zoete blend van wijn, van laat geoogste druiven, en cognac.
Marsala-wijn heb je van droog (secco) tot zoet (dolce). De meest voorkomende aroma's zijn vanille, bruine suiker en (over)rijpe abrikoos. De beste Marsala's hebben genuanceerde aroma's van leer, gedroogd fruit, honing, tabak, walnoot en paddenstoelen.
Als je de fles niet in één keer leeg krijgt, kun je Marsala, eenmaal geopend, zonder al te veel problemen ongeveer een maand bewaren.
19. Faro
Faro betekent vuurtoren in het Italiaans, en de locatie van deze DOC, zou daar een perfecte plek voor zijn.
Uitkijkend over de zee kun je het vasteland van Italië bijna zien. Het gebied kent warme en harde Scirocco-wind en nogal wat regen.
Hier worden alleen rode wijnen gemaakt van Nerello Mascalese, Nocera en Nero d'Avola. De wijngaarden vind je hoog in de bergen, waardoor de wijnen frisheid en delicate aroma's krijgen.
1. Erice
Één van de mooiste uitzichten van Sicilië: De wijngaarden op de berg Erice kijken uit over Trapani, de kustlijn, de baaien en de zoutpannen. De grote hoogte (250-500 m) zorgt voor verfrissende witte wijnen van Catarratto, en rode wijnen van Nero d'Avola.
3. Delia Nivolelli
Het deel bij Marsala dat zich richt op het maken van witte wijnen van de inheemse druiven Inzolia, Grecanico en Grillo, en rode wijnen gemaakt van Nero d'Avola en Perricone.
4. Monreale
Dit Siciliaanse wijngebied direct naast Palermo richt zich op een minder bekende rode druif, Perricone. Perricone-wijnen zijn diep van kleur met veel tannine en intense smaken van zwart fruit.
Daarnaast experimenteert Monreale met Syrah, en dat heeft geweldige resultaten opgeleverd!
5. Alcamo
Nog zo'n regio die experimenteert met Syrah en geweldige resultaten boekt. Doordat Alcamo hoger ligt en meer regen heeft, komt de wijn dichter bij een Noord-Rhône-Syrah. Rijp, maar ook elegant en fris met een peperig randje.
6. Contessa Entellina
Een intens warm gebied, geeft volle rode wijnen van Syrah en Nero d'Avola. Robuust, hoger in alcohol, met smaken van rijp fruit.
7. Salaparuta
Verfrissende witte wijnen gemaakt van Catarratto en rode wijnen van Nero d'Avola.
8. Santa Margherita Belice
Volle, rijpe en fruitige rode wijnen gemaakt van Sangiovese, Nero d'Avola en Cabernet Sauvignon, en witte wijnen van Catarratto.
9. Sambuca di Sicilia
Sambuca di Sicilia is een klein wijngebied voor rode, rosé- en witte wijnen.
Witte druiven: Ansonica, Chardonnay, Grecanico Dorato, Grillo, Sauvignon Blanc
Rode druiven: Cabernet Sauvignon, Merlot, Nero d'Avola (Calabrese), Sangiovese, Syrah
10. Menfi
Een van de droogste en warmste wijngebieden van het eiland, met Saharawinden en weinig regen. In dit gebied is veel geëxperimenteerd met internationale druivensoorten zoals Tannat, Viognier en Chardonnay.
11. Sciacca
Nog zo'n warme plek op Sicilië, met volle en rijpe wijnen, van lokale en internationale druivensoorten. Je vindt Cabernet Sauvignon en Nero d'Avola voor de rode wijnen en Chardonnay en Inzolia voor de witte.
12. Pantelleria
Het 'andere' eiland, ten zuidwesten van Sicilië. Dit kleine eiland (83 km²) is een vulkanische satelliet, maar heeft al meer dan een eeuw geen serieuze vulkanische activiteit gehad.
Er zijn geen zoetwaterbronnen, dus alle wijngaarden worden droog gekweekt. De traditionele manier van wijnbouw is zo uniek, dat de teeltmethode op de Werelderfgoedlijst van UNESCO is geplaatst.
Pantelleria staat bekend als het eiland van de wind. De Zibibbo-druiven die hier groeien, worden praktisch 'begraven', om te voorkomen dat sterke windstoten ze wegvagen. Daarna worden de Zibibbo druiven (ook wel Muskaat van Alexandria genoemd) aan de plant gedroogd, geplukt en geperst.
De zoete, amberkleurige wijnen hebben intense aroma's van honing, gember, rozen, jasmijn, gedroogde abrikozen en nootmuskaat. Lekker bij desserts met amandelen en blauwe kazen, eventueel met zure kersenjam.
13. Contea di Sclafani
In het midden van het eiland, op grote hoogte en omgeven door bergen vind je het wijngebied Contea di Sclafani. In de zomer is het overdag een oven (met temperaturen die makkelijk boven de 40˚C uitkomen!) en 's nachts verrassend koel, waardoor de wijnen toch verfrissende zuren hebben.
De rode Nero d'Avola's, zijn lichter en fruitiger dan uit andere delen van Sicilië. En als je van Riesling houdt, zul je dol zijn op de witte Catarrato wijnen uit dit gebied. Sommige internationale druiven zoals Chardonnay geven hier ook uitzonderlijke resultaten.
14. Riesi
De naam Riesi komt van het Latijnse Rieses, dat 'onbebouwd land' betekent, een verwijzing naar het verlaten gevoel van het platteland. Deze DOC ligt enigszins verlaten in de buik van Sicilië. Ze richten zich op blends van Nero d'Avola en Cabernet Sauvignon. Ook mousserende, rosé, witte en zoete wijnen zijn hier te vinden.
17. Lipari
De Eolische eilanden, ook deels (actief) vulkanisch, staan ook op de UNESCO werelderfgoedlijst.
Hier maken ze koperkleurige, heerlijk aromatische zoete wijnen van de Malvasia druif: Malvasia di Lipari. Leuke wijnen, met intens bloemige geuren, honing, en verfrissende zuren.
Wij zouden hem als dessertwijn classificeren, maar op Sicilie wordt de wijn vaak gedronken als aperitief, om de eetlust op te weken voor het diner.
Als je 'Passito' op het etiket ziet staan, betekent dat dat de druiven in de zon zijn gedroogd en dat de wijn extra zoet zal zijn.
18. Mamertino
Mamertino, naast Faro, is droger en heter, zonder de Scirocco wind. Er worden volrijpe gemaakt van Nocera en Nero d'Avola, met een verfrissend zuurtje. Nocera is een druif met hoge zuren en veel kleur, en heeft wel wat van Franse Mourvèdre. De witte wijnen zijn verfrissende blends van Inzolia, Catarratto en Grillo.
21. Siracusa
Siracusa is één van de mooiste steden van Sicilië. En nog mooier is misschien wel het eiland Ortigia, het oude centrum van Siracusa. Vol Griekse en Romeinse opgravingen en monumenten, zeker een bezoek waard.
Qua wijn is Siracusa vooral bekend van de in zoete wijn van in de zon gedroogde Muscat druiven.
Maar ook de Siciliaanse held Nero d'Avola kun je overal vinden. Avola, het pittoreske stadje waar de druif geboren is, ligt om de hoek!
23. Eloro
Eloro, ook vlakbij Avola, Noto en Siracusa, richt zich - niet verwonderlijk - ook op Nero d'Avola. Wijngaarden op zeeniveau, met warme wind uit alle richtingen, weinig regen en bijna geen bescherming tegen de hitte, geeft rijpe rode wijnen, met redelijk wat tannine en alcohol.
Meer lezen
En, benieuwd geworden naar de Siciliaanse wijngebieden en wat ze te bieden hebben? Ik hoop dat ik je een beetje wegwijs heb kunnen maken in dit Siciliaanse wijnparadijs.
Wil je een x die kant op? Lees dan ook mijn volgende blog met reistips voor Sicilie, en welke wijnhuizen te bezoeken!
Veel lees, en wijnproefplezier :)
PS. Wil je op de hoogte blijven van de nieuwste wijnkennis, infographics en meer? Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief! 2x per maand de lekkerste wijnmail in je inbox:)
Groetjes Kim
--- Dit is een advertentie, einde artikel ---
Reactie schrijven