De koning en koningin onder de Oostenrijkse wijnsoorten zijn ongetwijfeld de Grüner Veltliner en Zweigelt. Maar wijnland Oostenrijk kent 18 wijnregio's die samen tientallen andere wijnen produceren, van fruitig tot pittig en droog tot zoet.
Het leuke aan Oostenrijkse wijn? Het gebruik van de vele nationale druivenrassen + het grote aanbod van duurzame wijnbouw.
Er komen prachtige wijnen vandaan, daarom deze top 20 + smaakoverzicht!
Top 20 populairste Oostenrijkse wijnsoorten
Oostenrijk = 70% witte wijn. De top 3 bestaat uit Grüner Veltliner (w), Zweigelt (r) en Welschriesling (w).
Oostenrijkse witte wijnsoorten
1. Grüner Veltliner 32.4%
Natuurlijk trappen we af met DE Oostenrijkse druif: de Grüner Veltliner.
Het is de meest belangrijke wijndruif van Oostenrijk. De internationale doorbrak was eind 20e eeuw, toen de regio Weinviertel naam maakte met hun karakteristieke Grüner Veltliners.
Geur en smaak
De klassieke Grüner is knisperend fris van smaak, licht, met een zuurgraad die je doet watertanden. En natuurlijk meteen te herkennen aan hun onmiskenbare witte peper aroma's.
Maar vergis je niet: Oostenrijk maakt een heel scala aan Grüner Veltliner wijnen, waaronder ook houtgerijpte exemplaren, of de rijke Pradikätswijnen met een hogere rijpheid.
Wijnweetje: de tweede naam van Grüner Veltliner, Weissgipfler (= witpunt), komt van de karakteristieke witte haren op de scheutpunt.
2. Welschriesling 6.8%
Deze druif geeft wijnen in alle categorieën.
- Vanwege z'n hoge zuren is de druif populair voor Oostenrijkse Sekt.
- Er worden easy-drinking wijnen van gemaakt in de Buschenschank tavernes in Steiermarken.
- En er worden topkwaliteit dessertwijnen van gemaakt.
Geur en Smaak
Welschriesling wijnen herken je aan hun hoge zuren. De droge varianten zijn strak en fris van smaak, met geuren van groene appel en citrus.
De edelzoete Pradikätswijnen hebben natuurlijk een heel ander profiel, met exotisch fruit en honing.
Leuke ontwikkeling: De laatste jaren zijn wijnmakers er complexere wijnen van gaan maken. Deze wijnen met Sur Lie rijping zijn steeds meer in trek. De combi van frisse zuren en een romige textuur bleek een schot in de roos. Niet gek, ik snap hem helemaal!
3. Riesling 4.6%
Riesling Rocks! En dat vinden ze in Oostenrijk ook. De druif veroverde de harten van wijnmaker na wijnmaker, en zo werd de druif stapje voor stapje populairder. Vooral in Wachau, daar is het na Grüner Veltliner de belangrijkste druif. Ook in de andere Oostenrijkse regio's aan de Donau is deze druif steeds belangrijker.
Geur en Smaak
Jonge wijnen zijn speels en fris van smaak, met veel fruitaroma's en een hoge zuurgraad.
Riesling wijnen rijpen gracieus, ze krijgen dan steeds meer interessante geuren en smaken. Dat hebben we vooral te danken aan de zuren, en het stofje TDN (petrol), die een conserverende werking hebben. Denk aan een volle textuur en rijpe aroma's van steenfruit als perzik en abrikoos + meer tropische tonen. Hét aroma van een oudere Riesling is petrol.
4. Chardonnay (Morillon) 4.3%
De beste Oostenrijkse Chardonnay vind je in Leithaberg en in Steiermark. Hier noemen ze de internationaal bekende Chardonnay 'Morillon'.
Deze wijnen zijn vol van smaak en elegant met een goed bewaarpotentieel.
5. Weisser Burgunder (Pinot Blanc) 4.2%
De delicate Weissburgunder wordt vaak gebruikt in blends met Chardonnay. De wijnen zijn vaak lager in zuren, wat snel een wat slappe wijn geeft.
Maar: deze druif is ook perfect voor (lange) rijping. Zowel houtrijping als Sur Lie rijping geven de wijn aroma's van brood en noten.
6. Sauvignon Blanc 3.9%
Wie nog nooit een Sauvignon Blanc uit (Sud) Steiermarken heeft geprobeerd, you are missing out! Ik kan meer één ding zeggen: zeker een keer doen. Wauw.
De Steiermarkse wijnmakers (Burgenland en Niederösterreich kunnen er trouwens ook wat van) spelen nu volop met terugsnoeien, het moment van plukken en de rijping. Met een fantastisch resultaat.
SB heeft namelijk veel methoxypyrazines en mercaptanen. Deze stoffen zijn extreem fotosynthese gevoelig. Door meer blad weg te snoeien, krijgen de druiven meer zon en kunnen wijnmakers de karakteristieke eigenschappen van Sauvignon Blanc beïnvloeden.
En hoe ruiken die stofjes dan? Naar gras en buxus, en grapefruit en passiefruit.
Geur en Smaak
De topkwaliteit Sauvignons uit Steierkmark zijn vaak perfect rijp geplukt. De druiven hebben dan mooie zuren, én flink suiker.
Daarna laten de wijnmakers de wijnen rijpen. Geen frisstrakke Sauvignon Blanc dus, maar rijk en complex. Ze zijn intens geurig, en vol van smaak. De bijna romige textuur, en geuren van passievrucht zijn zo verleidelijk: dat tweede glas schenkt zichzélf bijna in.
7. Muskateller 3.4%
Muskateller, nog zo'n druif met een intens aroma. De laatste jaren is deze druif steeds populairder geworden, de aanplant is nu bijna verdubbeld.
De Oostenrijkers maken er een frisse, droge witte wijn van. Heel geurig, erg lekker, en perfect als een aperitief. Vaak aangeduid met Gelber Muskateller op het etiket.
8. Müller-Thurgau (Rivaner) 2.8%
Müller-Thurgau wordt nog steeds wel Rivaner genoemd, naar het idee dat de druif een kruising is tussen Riesling x Silvaner.
Maar: Deze wijnsoort is niet een kruising tussen Riesling en Silvaner, wat jarenlang werd gedacht, maar tussen Riesling en Madeleine Royale, ontwikkeld in 1882 door professor Herman Müller. En die professor kwam uit de Zwitserse regio Thurgau, vandaar de naam.
Geur en Smaak
Een Müller-Thurgau is licht aromatisch, met aroma's van perzik, bloemen en muskaat. Deze druif wordt vaak gezien als saai, maar kan zeker leuke wijnen geven. Maar: als de zuren laag zijn, rijpt de wijn snel ( en niet op een goede manier).
We maken nu een klein sprongetje. We slaan een paar druiven met (iets) meer hectare over, om dieper in te gaan op een paar opkomende druiven, de trots van hun regio.
9. Roter Veltliner 0.4%
Oorspronkelijk komt deze druif waarschijnlijk uit de Valtellina regio in Italië. Nu groeit de Roter Veltliner in Oostenrijk in een paar subregio's van Niederösterreich:
- Wagram
- Kamptal
- Kremstal
En al werd de aanplant van deze druif steeds minder, nu lijkt er voorzichtig een kantelpunt te komen. Door flink terug te snoeien, en mede dankzij hogere temperaturen in het voorjaar, worden er nu namelijk hoog kwalitatieve wijnen van gemaakt.
Geur en Smaak
Deze Roter Veltliner wijnen hebben een heel eigen karakter. De stuivende aroma's knallen het glas uit, en de wijn is heel elegant van smaak. Mondvullend, met een fijne kruidigheid en een lang bewaarpotentieel.
10. Rotgipfler 0.3%
Rotgipfler is de lokale trots van de Thermenregion.
Meestal zie je deze druif in zijn eentje op het etiket, maar Rotgipfler en Zierfandler worden ook wel als blend gebotteld, onder de naam Spätrot-Rotgipfler.
Deze druiven mogen ook samen in de wijngaard groeien, waar ze tegelijkertijd worden geplukt en gevinifieerd.
Leuk weetje: Grüner Veltliner werd vroeger Weissgipfler genoemd.
Geur en Smaak
Rotgipfler wijnen hebben een uitbundig aroma, heel fruitig, met vooral tropisch fruit en vol van smaak.
11. Zierfandler 0.1%
Nog zo'n lokale specialiteit uit de Thermenregion: Een hele leuke druif, die hele interessante wijnen geeft!
Ze noemen Zierfandler ook wel Spätrot, (= laat rood) naar de bladeren die later in het seizoen rood kleuren.
Geur en Smaak
De wijnen hebben een stuivend, speels aroma, een fijne zuurgraad en florale aroma's.
PS. Ik ontdekte deze druif op VieVinum, de Oostenrijkse wijnbeurs, waar ik er een hele selectie van mocht proeven. Persoonlijk herkende ik in alle exemplaren iets van anijs, maar daar was ik de enige in, werd me verteld :)
Oostenrijkse rode wijnsoorten
1. Zweigelt 13.6%
De rode trots van Oostenrijk: Zweigelt. Ontstaan als kruising van de twee andere grote rode druiven van Oostenrijk, ontwikkelt om weerbestendig en hoogproductief te zijn.
Geur en Smaak
In het glas helder robijnrood/paarsachtig van kleur.
De meeste wijnen van de Zweigelt druif zijn gemakkelijk drinkbaar, met een heldere, fruitige smaak en zachte body. Je herkent ze aan het fruit, in combinatie met kaneel en iets peperigs.
Het is een wijn zonder ruwe randjes, zacht van smaak. Maar vergis je niet - er zit nog best wat tannine in deze wijnen!
2. Blaufränkisch 5.8%
Blaufränkisch, een oud, autochtoon, typisch Oostenrijks ras. Vooral in Südburgenland, Mittelburgenland en Leithaberg maken ze er fenomenale wijnen van.
In Duitsland staat deze druif bekend als Lemberger, naar de stad Limberg, de oude naam van Maissau in Oostenrijk. In Hongarije noemen ze hem Kékfrankos.
Geur en Smaak
Blaufränkisch heb je in licht en fruitig, en in de wat zwaardere tanninerijke variant. Die laatste kan tot de absolute top horen, met een goed bewaarpotentieel. Vaak zijn ze extreem donker van kleur.
Qua aroma's bramen, zoete of zure kersen, chocolade, paprika en soms banaan.
3. Merlot 1.8%
Merlot is in Oostenrijk toegestaan sinds 1986 als kwaliteitswijn, in de tijd dan de internationale rassen de wereld veroverden.
De wijnen zijn vaak iets milder van smaak, met minder zuren en tannine. Lange rijping geeft de Merlot wijn een uitbundige fruitigheid, met aanwezige, maar ronde tannines. Wijnen van goed rijpe druiven geven een mooi bewaarpotentieel. Te jong geplukte Merlot geeft grassige, groene wijnen.
4. Pinot Noir 1.3%
Deze internationaal gewilde druif is ook in Oostenrijk steeds populairder.
Pinot Noir is een erg gevoelig druifje. Maar, van de perfecte locatie en in handen van een goede wijnmaker kan deze wijn top kwaliteit bereiken.
Wijnen zijn typisch licht van kleur, met aroma's van rood fruit.
5. Sankt Laurent 1.3%
Sankt Laurent, een autochtoon Oostenrijkse wijndruif, vernoemd naar St. Lawrence Day, de dag dat de druiven beginnen te verkleuren.
Je vindt deze steeds populairdere druif vooral in de Thermenregion, en Burgenland.
Geur en Smaak
De St Laurent druif geeft diepgekleurde wijnen met een uitbundig, en fruitig karakter.
De wijnen zijn vol van smaak met een kenmerkend kersenaroma.
6. Cabernet Sauvignon 1.3%
Net als Merlot, veroverde Cabernet Sauvignon Oostenrijk in de jaren 80.
Jonge Cabernet Sauvignon is fruitig en wat ruw qua smaak door de onrijpe tannine. Naarmate hij rijpt, ontwikkelt de Cab Sauv fijnere hout aroma's, zachtere tannine en tonen van blauwe bes, en zoethout.
Oostenrijkse exemplaren bereiken pas grote hoogte na rijping, houtrijping is bijna een vereiste.
7. Blauer Wildbacher 1.2%
Een bijzondere druif, voor een bijzondere wijn.
Praktisch alle Wildbacher groeit in West-Steiermark. Hier wordt er een unieke rosé wijn van gemaakt, genaamd Schilcher.
Deze wijnen staan internationaal bekend als DE lokale specialiteit van de regio, befaamd en berucht vanwege de hoge zuren.
Geur en Smaak
Deze bekende rosé heeft een roze, tot oranjeroze kleur, een robuuste zuurgraad, en een fris, grassig en kruidig aroma.
8. Blauer Portugieser 1%
Er werd lang gedacht dat Portugieser in 1772 vanuit Porto naar Oostenrijk werd gebracht, en later naar Duitsland. In Hongarije noemden ze deze druif zelfs Kékoportó (blauw uit Oporto).
Maar uit DNA onderzoek blijkt dat Portugieser eigenlijk een kruising is tussen Grüner Silvaner en Blaue Zimmettraube, en afkomstig is uit Steiermark, Oostenrijk.
Geur en Smaak
De rode wijn is vaak ongecompliceerd en soepel met weinig tannine. Licht gekoeld het lekkerst. Door hem flink terug te snoeien kunnen wijnmakers een mooie, vollere en rijke wijn maken.
PS. Probeer hem nu het nog kan, want de druif wordt steeds minder populair.
9. Blauburger 1%
Een vrij nieuwe kruising van Blauer Portugier en Blaufränkisch, gecreëerd door Dr Fritz Zweigelt om het goede van deze twee druiven te combineren.
Geur en Smaak
Diep, donker van kleur. Wordt vaak gebruikt als blenddruif, maar kan als monocépage ook tot grote hoogte stijgen. Wijn zijn vaak elegant van smaak met klein rood fruit aroma's.
Lees Meer
Geschreven door Kim, oprichter van Wijn Wine Wein.
Oostenrijk is een spannend wijnland, volop in ontwikkeling. Ik ga ze zeker in de gaten houden de komende tijd!
Wil je wel eens zo'n Oostenrijkse proberen in zijn natuurlijke habitat? Je bent er zo, en een wijnreis die kant op is hartstikke leuk!
Stay tuned voor mijn komende blog over tips voor een wijnreis naar Wenen en Wachau!
PS. wil je op de hoogte blijven van de nieuwste wijnkennis, infographics, wijnreizen en meer? Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief! 2x per maand de lekkerste wijnmail in je inbox:)
Wijnstatistieken, Bron:
Jahresbericht 2023, Österreich Wein Marketing GmbH
Austrian Wine in Dept Training Manual, Updated 2024, Austrian Wine
Reactie schrijven