Vandaag ga ik op bezoek bij wijndomein De Koen. Het is er een mooie dag voor: prachtig weer, en bijna oogsttijd, of zullen ze al begonnen zijn?
Ik ben benieuwd. Op naar de wijngaard + interview met wijnmaker Pieter!
Interview met Wijnmaker Pieter
Ik kom aan bij wijndomein De Koen en val met mijn neus in de boter. Het is koppiestijd. We starten met een bakkie, en een lekkere koek aan de tuintafel.
Pieter's kleinkind is lekker aan het spelen op het erf, mama rijdt voorbij op haar paard en ik krijg de kans om ook kort nog wat vragen te stellen aan de zoon van Pieter.
Of ze van plan zijn het domein over te nemen, bijvoorbeeld...
Daarna lopen we een rondje over het domein, en Pieter laat me trots zijn wijnen zien. Hij vertelt honderduit over zijn leven als wijnmaker, de uitdagingen en zijn visie op de toekomst.
''Hoe meer je er van weet, hoe meer je weet dat je niet weet...''
1. Wat ben je aan het doen?
In de wijngaard zijn we redelijk bij. We hebben nu ook van de latere soorten het blad geplukt. De ranken zitten mooi onder het net, tegen de vogels.
De groei gaat goed, als is het een lastig jaar. Ik ben blij met de hoeveelheid suiker, er zit al aardig wat in, ruim 60 oechsle. De laatste soorten zijn nu aan het verkleuren.
Verder hebben we nu nog ieder weekend high wines, en zijn we ons aan het voorbereiden op de Open dag Nederlandse Wijngaarden. Op zaterdag 21 en zondag 22 september van 13.00 tot 17.00 uur organiseren we een wijngaardroute.
Super leuk: langs de route vind je stalletjes en kun je zien en proeven hoe alles in zijn werk gaat op de wijngaard.
Aan het einde van de route kom je op het gezellige wijnplein, waar je een heerlijk wijntje kan drinken en waar je in de wijnmakerij uitleg krijgt over het proces van druif naar wijn.
En daarna? Is het alweer hoog tijd om alles schoon te gaan maken, en ons klaar te maken voor de oogst!
Over Pieter & Wijndomein De Koen
'Opa's hobby'. Dat is hoe Pieter's zoon het noemde, toen hij vertelde dat hij het (helaas!) waarschijnlijk niet ging overnemen. Daarvoor was de wijnwereld niet winstgevend genoeg.
Maar niet zomaar een hobby! De wijnen van De Koen hebben meerdere prijzen gewonnen, en kwamen in de categorie dessertwijn en mousserende wijn als beste uit de bus tijdens de (blinde) wijnkeuring der Lage Landen.
Zeker een keer proberen dus!
Een paar aanraders:
- Zijn prijswinnende methode traditionelle, 18 maanden gerijpt van Souvignier Gris
- Mijn Lief: een Souvignier Gris op hout
- Zijn prijswinnende dessertwijn, Nagenieten
- Koenjac: gestookt van wijn, daarna 5 jaar op eiken
Je kunt de wijnen van De Koen tegenkomen op de kaart van menig luxe restaurant, als het Okura in Amsterdam, of Merlet in Bergen.
Verder verkoopt Pieter zijn wijnen aan de deur, en aan bedrijven, als relatiegeschenk. Je kunt er dus ook thuis van genieten.
Zijn ogen beginnen te glinsteren, als hij vol trots vertelt:
'Ja, zegt hij, dat vind ik mooi hé. Als er dan zo'n felrode Ferrari het erf op rijd, en er dan zo'n dame uitkomt die mijn wijn in een goed restaurant heeft gedronken, en die dan speciaal langskomt om die wijn in te kopen. Daar doe ik het voor!'
Het domein
De wijndruiven
Je hebt 7 druivenrassen op Wijndomein De Koen:
Wit
- Souvignier gris
- Solaris
- Muscaris
- Phoenix
Rood
- Cabernet Cortis
- Marechal Foch
- Rondo
2. Je hebt gekozen voor PIWI’s, en niet voor klassieke rassen. Was dat een moeilijke keuze?
Nee, helemaal niet. Er komen steeds meer, en betere PIWI's. Die zijn veel beter bestand tegen ziektes, je hoeft minder te spuiten, en je hebt gewoon minder risico's in de wijngaard.
Ik geloof zelfs dat PIWI's uiteindelijk de klassieke rassen gaan vervangen. Misschien niet in de allerbeste regio's, daar heb je de toegevoegde waarde van PIWI's niet, maar verder?
Over de omgeving: De Koen ligt in Zuid-Scharwoude, vlak naast het Rijk der Duizend Eilanden. Vernoemd naar de ruim 15.000 eilanden die deze regio vroeger sierden. Nu zijn er nog zo'n 200 eilanden over.
Het wijndomein zelf is vernoemd naar één van deze eilanden: De Koen.
Iedereen wist waar De Koen was. Het lag wat hoger, én er werd rabarber op geteeld. Dat maakte het eiland nog hoger. Zo kon iedereen het al van verre zien liggen.
De wijngaard is nu al lang geen eiland meer, de regio is verkaveld. Maar rondom de wijngaard zie je nog steeds veel slootjes en akkers.
3. Hoe zou je het terroir van De Koen omschrijven?
We werken hier in de omgeving met vruchtbare zeeklei, betrekkelijk zware zeeklei, zo'n 22-30%. En we zitten hoog in de kalk: pH 7,5.
We werken volledig natuurlijk. Het enige dat we proberen te verbeteren is organische stof: oude koemest. En verder proberen we het klimaat nog een beetje te beïnvloeden door de windsingels met rijen bomen tussen de gaarden, maar dat blijft toch lastig.
We hebben de stokken ruim staan, en geen problemen met droogte door de slootjes, maar wel met nattigheid.
Wat proeven we terug in de wijnen? Ja, sowieso die aardsigheid van de klei, vooral in de Rondo.
4. Je was eerst directeur van Museum Broekerveiling, hét museum in deze omgeving (Hier kunnen bezoekers de bijzondere wereld van de akkerbouw van toen nog herbeleven) Hoe was die overstap van directeur naar wijnboer?
Tsja, het is gewoon zo gelopen.
Ik had altijd al een kas met een Frankentaler druif, maar die moest ik altijd nog krenten (= uitdunnen, kleine druifjes weghalen om de rest meer ruimte te geven om te groeien). Ik kwam altijd maar tot de helft, en het werd geen lekkere wijn.
Daarna was ik al een paar jaar aan het hobbyen op De Koen, voordat de PIWI's kwamen. Ik ging cursussen volgen, bij o.a. de 4 ambachten, en toen kwam het idee om de eerste wijngaard in 2003 te planten. Ik had de grond al, en teelde samen met mijn broer groente, voornamelijk kool.
Ik verliet museum Broekerveiling al ver daarvóór in 1990. Mijn tijd daar begon in 1978. Ik werd aangesteld om het culturele erfgoed, de tuinbouw op de eilanden, en het oude veilinggebouw, nu een monument, te redden. Museum Broekerveiling was er namelijk bijna niet geweest: er moest een asfaltweg komen.
Dat kon natuurlijk niet: museum Broekerveiling is ons enige monument, dus dat moest bewaard blijven.
5. Welke uitdagingen kom je tegen in je werk als wijnmaker?
Dit jaar misbloei, daar doe je niets aan. En volgend jaar is het weer iets anders. Dat blijft toch zo. Dat wisselt, en het hoort er gewoon bij. Dat maakt het spannend, en dat maakt het ook leuk.
Je wijnen doen het in ieder geval goed! In sept 2023 won je 2 gouden medailles (in totaal werden er 35 uitgereikt) met je parelwijn en zoete witte dessert wijn, in de (blinde) wijnkeuring der Lage Landen.
6. Zijn de medaillewinnaars ook de hardlopers binnen De Koen?
Nee. Vooral die dessertwijn, dat is gewoon een andere markt, dus dat gaat veel naar de échte horeca. De hardlopers, dat zijn toch de 'gewone' wijnen.
7. Spannend, een dessertwijn van eigen bodem! Maar hoe heb je die gemaakt?
Krijgen onze Nederlandse druifjes wel voldoende zon, en maken ze wel voldoende suiker aan?
Pieter: Onze Nederlandse druiven krijgen ruim voldoende zon, dat is het probleem niet. En we hebben deze dessertwijn gemaakt van ingedroogde druiven.
Nu leggen we ze niet in de wijngaard te drogen, maar in een oude bollenschuur, hier in de buurt.
Daar liggen de Muscaris druifjes geduldig te verschrompelen, in grote, lage kisten, met zo'n gaasje onderin. Net zo lang tot de helft van de druiven is verdroogd, en we zo'n 100-140 oechsle bereiken. Het klimaat en de ventilatie is in de schuren volledig te controleren. Ideaal.
Briljant: een Nederlandse dessertwijn van ingedroogde druiven. Gedroogd in een oude bollenschuur. Over cultureel erfgoed gesproken!
Opmerkelijk: Wereldwijd is de productie van wijn afgenomen met 6%, de consumptie met 2%, en in sommige regio’s komen wijnmakers hun wijnen aan de straatstenen niet kwijt. In Nederland groeit de wijnbouw en productie juist, en de Nederlandse wijnen raken altijd uitverkocht.
8. Hoe zie jij dat?
Ja, Nederlandse wijnen groeien, maar we zijn, en blijven, klein.
Voor de prijs van een NL wijn kun je ook een mooie buitenlandse wijn kopen. Dus, ongebreidelde groei, daar geloof ik niets van. Mensen betalen meerwaarde omdat het Nederlandse wijn is, en omdat dat duurzamer is dan een wijn uit Chili. Maar beide trends zijn niet onbeperkt rekbaar. We hebben het plafond nog niet bereikt, maar dat zit er wel aan te komen.
Maar de kwaliteit is er nu. Hiervoor hebben we moeten vechten tegen het beeld dat Nederlandse wijnen zuur zijn. Onze wijnen waren eerst ook zuur hè, wij moesten het ook leren.
Bij ons kwam de ommezwaai toen Stan hier kwam, van St Mauritus. Zn vader was één van de eerste pioniers, en hij heeft zelf heel veel ervaring opgedaan, zijn eigen wijngaard verbeterd en heeft nu zijn eigen adviesbureau. Daar komen ze ook van Freiburg en Geisenheim lesgeven.
9. Heb je nog tips voor andere, beginnende wijnmakers?
Ga er eerst eens goed over nadenken. Het levert geen geld op, en wil je het goed doen is het heel veel werk. En haal kennis in huis. Je hebt van die mensen die geen greintje kennis in huis hebben, en toch beginnen. Ja, dat is gedoemd om te mislukken.
10. Wat zijn je toekomstdromen voor wijndomein De Koen?
Ik wil gewoon mooie wijnen maken, en het niveau van nu blijven halen. En volgend jaar weer de gouden trophy aan de Berliner Award mee naar huis nemen.
En ja, ik zou wel meer stabiliteit willen, maar da's zo lastig met het weer.
11. Voorspel de toekomst: Hoe ziet de wijnmarkt eruit in 2030? En de Nederlandse wijnmarkt?
Wereldwijd zullen de kleine wijnboeren het zwaar krijgen. En er zal wel iets opgeschoven worden naar het noorden.
In Nederland zullen we wel blijven groeien, maar ik geloof er niets van dat Nederland een echt wijnland wordt. Al is er in NL wel ruimte voor meer wijnbeleving.
In België groeit het sneller, en dat zal ook zo blijven. Die hebben ook een veel Bourgondischer leefstijl. Die gaan nog naar de slager, en geven ook graag geld uit aan een goede wijn.
In Nederland hebben we dat toch minder, de meeste mensen kopen hun wijn toch gewoon in de supermarkt, en het liefst voor zo min mogelijk.
Meer Lezen
Dit bezoekje aan De Koen was in mijn ogen doordrenkt van cultureel erfgoed: een combinatie van de bijzondere geschiedenis van dit gebied, de kennis en kunde van de tuinbouw, én de hervonden kennis voor de Nederlandse wijnbouw.
Mocht jij de wijnen van dit mooie wijndomein nog niet geproefd hebben: zeker een keer doen. Bijvoorbeeld op de open dagen!
Ik hoop dat je dit blog weer met plezier gelezen hebben. Dit is de tweede in mijn nieuwe serie: 'Achter de schermen bij... ' Zo krijgen jullie het jaar rond een kijkje in de keuken bij wijnmakers in binnen- en buitenland.
Wat vond je er van? Ik ben benieuwd! Laat je het me weten?
Of ben jij wijnmaker en wil je meedoen? Stuur me een bericht.
PS. Wil jij geen wijn update meer missen? Over de nieuwste wijnkennis, infographics, wijnuitjes en meer? Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief! 2x per maand de lekkerste wijnmail in je inbox:)
Groetjes Kim
Reactie schrijven